Tổng quan về kỹ năng đọc - hiểu
Kỹ năng đọc - hiểu là một trong những năng lực cốt lõi được đánh giá trong kỳ thi tuyển sinh lớp 6 THCS chuyên. Phần này giúp học sinh nắm vững các kỹ năng đọc hiểu cả tiếng Việt và tiếng Anh, từ đó phát triển khả năng xử lý thông tin hiệu quả.
Vai trò của kỹ năng đọc - hiểu
- Nền tảng cho mọi môn học: Không chỉ trong môn Tiếng Việt hay Tiếng Anh, khả năng đọc hiểu còn quyết định việc nắm bắt đề bài và thông tin trong các môn khác
- Phát triển tư duy phản biện: Rèn luyện khả năng phân tích, đánh giá và suy luận từ văn bản
- Tích lũy kiến thức đa lĩnh vực: Thông qua đọc hiểu, học sinh tiếp cận nhiều chủ đề từ văn học, khoa học đến xã hội
- Trau dồi vốn từ vựng và ngữ pháp: Giúp học sinh mở rộng vốn từ, hiểu cấu trúc ngôn ngữ
Các dạng bài đọc hiểu thường gặp
Đọc hiểu tiếng Việt
-
Văn bản văn học
- Truyện ngắn, đoạn trích tiểu thuyết
- Thơ, ca dao, tục ngữ
- Truyện cổ tích, ngụ ngôn
-
Văn bản thông tin
- Bài báo, thông báo
- Văn bản khoa học phổ thông
- Hướng dẫn sử dụng, quy trình
-
Văn bản đa phương tiện
- Kết hợp văn bản với biểu đồ, bảng số liệu
- Đọc hiểu kết hợp hình ảnh, biểu tượng
Đọc hiểu tiếng Anh
-
Văn bản thực dụng
- Emails, tin nhắn, thông báo
- Hướng dẫn sử dụng đơn giản
- Quảng cáo, thực đơn, vé xem phim
-
Văn bản tường thuật
- Câu chuyện ngắn
- Đoạn hội thoại
- Mô tả sự kiện, địa điểm
-
Văn bản thông tin
- Bài viết khoa học đơn giản
- Thông tin về danh lam thắng cảnh
- Mô tả về văn hóa, lễ hội
Các loại câu hỏi đọc hiểu
-
Câu hỏi thông tin
- Xác định thông tin chính xác từ văn bản
- Tìm chi tiết cụ thể
- Nhận diện sự kiện, nhân vật
-
Câu hỏi suy luận
- Rút ra ý nghĩa ẩn dụ
- Dự đoán tình huống tiếp theo
- Hiểu ý đồ, thái độ của tác giả
-
Câu hỏi đánh giá
- Nhận xét về giá trị của văn bản
- Đánh giá lập luận, phương pháp trình bày
- Liên hệ với bản thân và thực tế
-
Câu hỏi từ vựng và ngữ pháp
- Giải thích nghĩa từ/cụm từ trong ngữ cảnh
- Xác định từ loại, chức năng ngữ pháp
- Tìm từ đồng nghĩa, trái nghĩa
Kỹ năng cần rèn luyện
-
Đọc lướt (Skimming)
- Nắm bắt ý chính của toàn bài
- Xác định chủ đề, mục đích văn bản
-
Đọc quét (Scanning)
- Tìm kiếm thông tin cụ thể nhanh chóng
- Xác định từ khóa, số liệu quan trọng
-
Đọc sâu (Intensive reading)
- Hiểu chi tiết và ý nghĩa sâu sắc
- Phân tích cấu trúc văn bản, lập luận
-
Suy luận (Inferring)
- Đọc hiểu ngầm, thông tin không được nêu trực tiếp
- Kết nối thông tin để rút ra kết luận mới
-
Tóm tắt (Summarizing)
- Rút gọn thông tin chính của văn bản
- Phân biệt ý chính và ý phụ
Chiến lược làm bài đọc hiểu hiệu quả
-
Trước khi đọc
- Xem lướt tiêu đề, hình ảnh, câu hỏi
- Dự đoán nội dung, kích hoạt kiến thức nền
-
Trong khi đọc
- Đọc lướt lần đầu để nắm ý chính
- Đánh dấu từ khóa, ý quan trọng
- Chú ý cấu trúc văn bản (đoạn mở đầu, kết luận)
-
Trả lời câu hỏi
- Đọc kỹ yêu cầu câu hỏi trước khi trả lời
- Xác định từ khóa trong câu hỏi
- Tìm thông tin liên quan trong văn bản
- Kiểm tra lại đáp án với nội dung bài đọc
-
Quản lý thời gian
- Phân bổ thời gian hợp lý cho từng phần
- Không dừng lại quá lâu ở một câu hỏi khó
Lưu ý khi luyện tập
- Đọc đa dạng thể loại văn bản để làm quen với nhiều cấu trúc, từ vựng
- Mở rộng vốn từ vựng thông qua việc đọc thường xuyên
- Tập trung nâng cao kỹ năng suy luận - đây là kỹ năng quan trọng trong đề thi
- Luyện tập với giới hạn thời gian để quen với áp lực thi cử
- Phân tích đáp án sai để hiểu lỗi sai thường gặp
Trong các phần tiếp theo, chúng ta sẽ đi sâu vào các chiến lược cụ thể cho việc đọc hiểu tiếng Việt và tiếng Anh, cùng với nhiều bài tập thực hành đa dạng.